نکاتی در لیتوگرافی سررسید (ترام چیست؟)

درباره فیلم لیتوگرافی سررسید

کار چاپ سررسید، در واقع از مرحله لیتوگرافی با تهیه فیلم آغاز میگردد. فیلم شبیه به طلق شفاف است که از سه قسمت اصلی است :

1. حامل قشر حساس (پایه)
2. قسمت رابط
3. امولسیون: برومور نقره – کلرور نقره – یدورنقره

قسمت امولسیون را اصطلاحاً “ژله” می گویند. درچاپ افست معمولاً ژله را ناخوانا می گیرند تا زینک خوانا و کارچاپ شده نیزخوانا چاپ گردد. اما گاهی پیش میآید که در چاپ افست، لازم است ژله خوانا و زینک ناخوانا باشد. و آن هنگامی است که مثلاً یک برچسب پشت شیشه ای چاپ میشود.

درهرحال در مراحل تهیه فیلم لیتوگرافی سررسید هنگام تهیه زینک بایستی سطح ژله بازینک در تماس باشد. آنگاه نوردهی به زینک آغاز گردد و بدنبال آن ظهور زینک انجام شود. چنانچه غیر از این عمل شود و ژله باسطح حساس زینک هنگام نوردهی در تماس نباشد، نور در عبور ازحامل و قسمت رابط فیلم شکسته شده تصاویر و نوشته به خوبی برروی زینک ثبت نمی گردد.

در لیتوگرافی سررسید برای تشخیص طرفی که ژله قراردارد، کافی است فیلم را در نور حرکت دهید. آنطرف از فیلم که در مجاورت نور، مات است و نور را منعکس نمی کند، ژله فیلم است.

هنگامی که طراحی شما به پایان رسید فایل خود را (که همه موارد گفته شده را در مورد آن رعایت کرده اید از جمله تبدیل به منحنی کردن نوشته ها، رعایت TIFF یا EPS بودن تصاویر و… )روی CD یا Optical یا چنانچه کم حجم است بر روی دیسکت به لیتوگرافی سررسید تحویل دهید. در لیتوگرافی فرمی جلوی روی شما قرار میگیرد که حاوی مشخصات وموارد مختلفی است و بایستی تکمیل گردد.

ازجمله این مشخصات اندازه ترام میباشد که بایستی بسته به نوع کار، عدد آنرا یادداشت کنید. موارد دیگر نیز در فرم لیتوگرافی سررسید وجود دارد. ازجمله نوع چاپ و نوع کاغذ و… براساس این اطلاعات، شکل ترام توسط خود لیتوگرافی مشخص خواهد شد. درصورتیکه نکته مجهولی برای شما وجود دارد بهتر است از لیتوگرافی بپرسید. پس از پرکردن فرم براساس آن از فایل شماخروجی فیلم تهیه میشود.

ترام سررسید چیست؟

ترام در واقع کوچکترین جزء یک کارچاپی است. بگونه ای که وجود

آن باعث ایجاد یک تصویر رنگی لطیف درکارچاپ است. آگاهی از اشکال مختلف ترام، زاویه ترام و اندازه آن موجب رسیدن به یک کارچاپی مطلوب خواهد شد.

شکل ترام سررسید چگونه باید باشد؟

احتمالاً شکل ترام نکته ای است که کمتربه آن توجه میشود. طراحان کاراسکن تصاویرخود را انجام داده عکس را در طرح خود می گنجانند. کار نهایی پس ازآماده شدن به لیتوگرافی تحویل داده می شود. ممکن است فیلم و به دنبال آن زینک مورد نظر رانیز کنترل کنند. اما تقریباًهیچ گاه شکل ترام را برای لیتوگرافی مشخص نمی کنند. البته لیتوگرافان حرفه ای می دانند که شکل ترام را براساس نوع چاپ و نوع کارچگونه انتخاب کنند. اما این نکته ای است که طراحان و ناظران چاپ نیز بایستی از آن آگاهی داشته باشند. اشکال مختلف ترام با تنوع بسیار مثلاً دایره، بیضی، مربع، فانتزی، لوزی، لانه زنبوری و… وجود دارد.

اما همه آنها برای هرکارچاپی مناسب نیستند. در کار چاپ افست معمولاً از ترام مربع استفاده میشود. چرا که بدلایل بصری این ترام واضح تردیده میشود و در چاپ افست مناسبترین است. اما ترام بیضی درمحدوده Midtone لطافت وظرافت خاصی به تصویر میدهد. بنابراین شایدبرای چاپ تصاویروچهره ونقاشی های ظریف استفاده ازترام بیضی مناسبتر باشد. ترام های دیگر معمولاً در چاپ هلیوگراور و… کاربرد دارند. وقتی به ترام های چاپ افست روی زینک دقت کنید متوجه خواهید شد که درنقاط تیره، ترام ها درشت ترودرنقاط روشن، ترام ریزتر است.

اما در چاپ هلیوگراور اندازه ترام ها درهمه جای سیلندر هلیو، یکی است و تاریک و روشنی طرح با تغییر در میزان گودی ترام ها ایجاد می گردد. بنابراین درمیابیم که شکل ترام در چاپ های گوناگون متفاوت است. در چاپ افست معمولاً از ترام بشکل مربع، دایره و بیضی استفاده می گردد. درحالیکه درچاپ (هلیوگراور) از ترام هایی بشکل آجری و لانه زنبوری استفاده میشود.

زاویه ترام سررسید چیست؟

درچاپ برای اینکه رنگها درست روی هم قرار گیرند و یک کار رنگی را درست نمایش دهند بایستی ترام گذاری صورت گیرد. این ترام ها بایستی در زوایای مختلفی نسبت به هم قرارگیرند. همانطور که می دانید یک کاررنگی با چهار رنگ CMYK در چاپ ساخته میشود. اما چنانچه زاویه ترام هر چهار رنگ CMYK یکی باشد آنچه که دیده خواهدشد نقشی تیره و تار و نامشخص خواهد بود. درست به همین دلیل است که زوایای مختلف ترام ایجاد گردیده تاهمنشینی رنگها CMYK بدرستی صورت گیرد. بدین صورت چاپ زیبایی ازیک کاربه بار می نشیند.

قبل ازآنکه به زوایای استاندارد رنگهای CMYK بپردازیم چند نکته قابل ذکراست. نکته اول اینکه ازنظر بصری و براساس اعصاب بینایی زاویه ۴۵ درجه کمترین دید و ۹۰ درجه یا صفر درجه بیشترین زاویه دید را به ما میدهد. مثلاً لوزی بدلیل اینکه قطرهای آن زاویه ۹۰ درجه باهم می سازند نسبت به مربع که قطرهای آن زاویه ۴۵ درجه می سازند بهتر و زودتر دیده میشود.

نکته دوم اینکه چنانچه اختلاف بین زاویه ترام مختلف کمتراز ۳۰ درجه باشد، حالتی خاص درچاپ پدیدمی آورد که به آن “پیچازی” می گویند. دراین وضعیت لطافت کاررنگی ازبین رفته پیچش های متعددی در کارچاپی دیده میشود.

بنابراین دراینجا بایستی این دو نکته را مد نظر داشت و براساس این اطلاعات زاویه ترام مناسب را به هرکدام از رنگهای CMYK اختصاص داد. براساس دانسته های فوق زوایای ترام استاندارد برای چاپ افست و بسیاری ازانواع دیگر چاپ به این صورت درنظرگرفته شده است : C=15 M=75 Y=0 K=45

دقت در زاویه ترام سررسید

دقت در زاویه دادن به ترام ها حائز اهمیت است. رنگ مشکی یا k بدلیل اینکه بیشتر از همه رنگها قابل دیده است در زاویه ۴۵ درجه که کمتر به چشم میآید قراردارد. رنگ زرد که کم رنگترین رنگ CMYK است در زاویه صفر یا ۹۰ درجه که بیشترین به چشم میآید قرارداده شده است. این زاویه ترام باعث میگردد که حداقل اختلاف زاویه دو ترام که ۳۰ درجه است نیز بین رنگهای CMYK رعایت شده باشد. تنها رنگ زرد است که با دو رنگ  CوM اختلاف ۱۵ درجه ای یعنی کمتر از ۳۰ درجه دارد. که البته به دلیل کم رنگ بودن رنگ زرد مسئله پیچازی پیش میآید.

گاهی برای انواع دیگر چاپ زاویه ترام ها را کمی تغییر می دهند تاحالت مناسبتری برای آن نوع چاپ ایجاد گردد. مثلاً در چاپ افست رول، گاهی زوایا به شکل C=75 M=45 Y=O K=15 تغییر می کند. اکنون با دانستن اطلاعات فوق به نکات جالب توجه دیگری دست می یایبد. در یک کار چاپی ۲ یا ۳ رنگ که بشکل تفکیکی چاپ میگردد درانتخاب رنگها و زوایای ترام، دقت لازم راداشته باشید. مثلاً از زینک زرد برای چاپ رنگ تیره به همراه رنگهای تیره دیگر استفاده نکنید. زیرا احتمال پیچازی وجود خواهد داشت. البته این مسئله درحالتیکه رنگ هایی تفکیکی در جایی باهم ترکیب شوند وگرنه چنانچه در همه جای کارچاپی رنگهاب شکل تفکیکی و مجزا چاپ گردند، اشکالی ایجاد نخواهد شد.

اندازه ترام سررسید چگونه تعیین میشود؟

اندازه ترام همان ریزی و درشتی ترام است که برحسب نقطه یا خط درسانتی متر یا اینچ بیان میگردد و معمولاً برحسب lpi یا خط بر اینچ بیان میشود.  هر چه lpi بیشتر باشد ترام ریزتر است یعنی تعداد خط بیشتری در یک اینچ جامیگیرد و هر چه lpi کمتر باشد ترام درشت تر می باشد. کنترل و کار با ترام های درشت تر، ساده تر است اما جزئیات در چاپ ترام های درشت تردیده نمیشود.  برای چاپ های مختلف اندازه ترام متفاوت است.

در چاپ افست معمولاً از lpi 150 تا lpi ۲۰۰ چاپ صورت می گیرد. اما میزان انتخاب اندازه ترام به موارد متعدد بستگی دارد از جمله نوع ماشین چاپ، کاغذ مورد استفاده، مرکب چاپ و عوامل بسیار دیگر است. بنابراین بالا رفتن lpi با وجود آن دقت کار را بیش تر می کند اما گاهی به دلیل ناتوانی ماشین چاپ یا نوع کاغذ دقت لازم انتقال نمی یابد. بنابراین انتخاب مناسب اندازه ترام به کارچاپی لطافت لازم راخواهد داد.

تشخیص ترام سالنامه وخصوصیات آن:

اکنون که با ترام و خصوصیات آن آشنا شدید کافی است یک ذره بین چلپ (لوپ) دراختیار گرفته، ازترام لذت ببرید. لوپ خودرا روی یک کار چهار رنگ بگذارید. آنچه مشاهده می کنید یا یک سطح کامل پر از رنگ است که تن پلات می گویند یا اینکه از نقاط رنگی فراوانی تشکیل شده که با زوایای مختلف در کنار یکدیگر قرارگرفته اند و بین آنها سفید است. در چنین وضعیتی نقاط رنگی سایان، مژنتا، زرد و مشکی ( CMYK ) را جداگانه یا در کنار هم خواهید دید. همین وضعیت باعث ایجادجلوه زیبای تصاویر می شوند. در یک کار چهار رنگ، ترام ها به صورتی درکنار یکدیگر مینشینند که تشکیل یک گل رامی دهند.

در بهترین حالت و صحیح ترین وضعیت قرارگیری ترام ها، این گل منظم و کامل است. اما اگر در هر یک از رنگها جابجایی رخ دهد زیبایی و نظم گل ازبین می رود. بنابراین چنانچه کاری را بعد از برش ملاحضه می کنید از شکل گل ترام میتوان در مورد کیفیت چاپ نظر داد.

اکنون روشی را برای تشخیص درصد ترام باهم مرور می کنیم. به حاشیه کناری یک سند چاپ شده دقت کنید. همان جایی که ترام رنگهای مختلف را قرار داده اید. وقتی که لوپ خود را روی این ترام ها حرکت میدهید به ترامی می رسید که شطرنجی کامل است. دقت کنید که این وضعیت ترام ۵% را نشان میدهد. بنابراین چنانچه ترام رنگ بخصوصی را مشاهده کردید که از وضعیت شطرنجی پرتر بود، درصد آنرا با توجه به ۵۰% (حالت شطرنجی) و اندازه ترام روی کارمیتوانید تشخیص دهید.

هرچه بیشترتمرین کنید دقت تشخیص شما بالاترخواهد رفت. بنابراین با قرار دادن لوپ روی هر قسمت کار با تفکیک چشمی رنگ های CMYK و بررسی جداگانه آنها به راحتی میتوانید درصد رنگهایی را که در قسمت هایی مختلف یک کار چهار رنگ چاپ شده است تشخیص دهید. و با کنترل ترام کیفیت چاپ را بررسی نمایید.

برای خرید با تخفیف های فوق العاده محصولات لاکچری و مدیریتی از قبیل دفترچه یادداشت، تقویم رومیزی، ست مدیریتی و هدایای تبلیغاتی از فروشگاه ما دیدن فرمایید.